Τετάρτη 10 Ιανουαρίου 2018

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ

Το Μαρκόπουλο καταλαμβάνει το κεντρικό τμήμα της Νοτιοανατολικής Αττικής και συναποτελεί με τα Σπάτα, την Παιανία, το Κορωπί και τμήμα της περιοχής Καλυβίων, την κοιλάδα των Μεσογείων, με φυσικές προς ανατολάς διεξόδους τις παράλιες περιοχές Βραυρώνος και Πόρτο – Ράφτη.

Τελευταίες αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή του νέου Ιππικού Κέντρου δείχνουν συνεχή ανθρώπινη παρουσία από την εποχή του «λίθου» μέχρι σήμερα.
Στους «Μυθικούς Χρόνους» υπάρχουν αναφορές για κάμποσα κέντρα διάσπαρτα στη περιοχή του σημερινού Μαρκοπούλου.
Έτσι λοιπόν έχουμε την αναφορά στον Μυρρινούσιο βασιλιά Κόλαινο, τον «Ερμού απόγονο», να άρχει «προ Κέκροπος» εκεί που σήμερα βρίσκεται η Μερέντα.

Βρίσκουμε την Ιφιγένεια, κατ΄εξοχήν ηρωίδα του «Τρωικού Κύκλου» να τιμάται στο ιερό της Βραυρωνίας Αρτέμιδος εκεί που σήμερα βρίσκεται η Βραώνα. Βλέπουμε τον αρχιθεωρό Ερυσίχθονα του Κέκροπος να είναι θαμμένος κάπου στον Πρασά του Πόρτο-Ράφτη, ενώ παρακαλουθούμε τον Αγνούσιο κήρυκα Λεώ να ξεκινάει από την περιοχή του σημερινού Ντάγλα και να παρεμβαίνει υπέρ του Θησέως στη διαμάχη του με τους Παλλαντίδες.

Κατά την ιστορική περίοδο, ο Μυρρινούς (σημερινή Μερέντα), οι Πρασιές (Πρασάς ή Μπρασάς), η Στειρία (Ντρίβλια), ο Κύθηρος (Λιγόρι), η Αγγελή (Αγγελίσι), οι Φιλαίδες (Βραώνα), μαζί με το Ιερό της Αρτέμιδος στη Βραώνα, ήσαν οι Δήμοι που βρίσκονταν στη σημερινή περιοχή Μαρκοπούλου, όπου μαζί με τους άλλους 168 «Κλεισθένιους Δήμους» συναποτέλεσαν την Αθηναϊκή επικράτεια κατά την εποχή της κοσμοκρατορίας των Αθηνών.

Μία πλειάδα επιφανών ανδρών έλκουν την καταγωγήν από τους προαναφερθέντες Δήμους. Από τον Δήμο Φιλαιδών καταγόταν ο νικητής της μάχης του Μαραθώνος, στρατηγός Μιλτιάδης. Από εκεί επίσης κατάγονταν ο Πεισίστρατος και οι «Πεισιστρατίδες», Ιππίας και Ίππαρχος.

Από τον Μυρρινούντα κατάγονταν ο Φαίδρος του Πλατωνικού διαλόγου, καθώς και ο Σπεύσιπος, διάδοχος του Πλάτωνος στην αντίστοιχη ακαδημία. Από την Στειρία, τέλος, καταγόταν ο ξακουστός ναύαρχος Θρασύβουλος.
Οι αρχαίοι Δήμοι της περιοχής του σημερινού Μαρκοπούλου παρήκμασαν, μαζί με τους άλλους αθηναϊκούς Δήμους, μετά το απόγειο της δόξας τους – 5ο και 4ο π.χ. αιώνα- καταλήγοντας σε μικρούς αγροτικούς οικισμούς κατά τους Ρωμαϊκούς Χρόνους.

Ο μαρασμός συνεχίστηκε, με αποκορύφωμα τους Βυζαντινούς χρόνους, οπότε καταστράφηκαν ότι είχαν απομείνει από τα αρχαία μνημεία. Η περιοχή του σημερινού Μαρκοπούλου, όπως και ολόκληρη η Αττική, θα χαθεί για τους Βυζαντινούς πολύ πριν την κατάλυση της αυτοκρατορίας από τους Τούρκους. Έτσι λοιπόν τον 13ο αιώνα θα κυριαρχήσουν στο τόπο οι Γάλλοι δούκες Ντε λα Ρός, αφήνοντας παρακαταθήκη δύο μνημεία να σημαδεύουν το πέρασμά τους, τον «Πύργο» της Βραώνας και τον «Πύργο» της Λιάδας.

Ήταν ένας συνδυασμός κάστρου-βίγλας για τον έλεγχο καίριων σημείων των περιοχών όπου βρίσκονταν και την μετάδοση οπτικών μηνυμάτων. 
Τον 14ο αιώνα, κύριοι της περιοχής θα γίνουν για εβδομήντα χρόνια οι Καταλανοί, επιβάλλοντας την στυγνότερη ίσως τρομοκρατία που είχε ποτέ γνωρίσει η Αττική, ενώ στα τέλη του 14ου και και τον μισό 15ο αιώνα αφέντες του τόπου θα γίνουν οι Φλωρεντίνοι Ατζαγιόλι.

Η επίδραση των τελευταίων υπήρξε καταλυτική για τούτο τον τόπο, αφού είναι εκείνοι που προσκάλεσαν αλβανόφωνα Ηπειρωτικά φύλα, ελληνικής καταγωγής που κατοικούσαν στη μεταξύ όρους Τόμαρου και ποταμού Γενούσου περιοχή της Βορείου Ηπείρου, προκειμένου να εποικίσουν την ερημωμένη τότε Αττική.

Στη περιοχή του σημερινού Μαρκοπούλου εγκαταστάθηκε η φάρα του Γιάννη Μαρκόπουλου, περί το 1420, δημιουργώντας το χωριό «Γιάννη Μαρκόπουλο», όπως φαίνεται από το Σαντζάκι του Ευρίπου, τουρκικό έγγραφο φορολογικού περιεχομένου του 1506 μ.Χ., στο οποίο καταδεικνύεται πως εκατό χρόνια μετά την πρώτη εγκατάσταση, στο χωριό υπάρχουν 23 εστίες το πλείστον των οποίων κατοικούνται από οικογένειες που φέρουν το επώνυμο Μαρκόπουλος.

Οι φερτοί επομένως Αρβανίτες μαζί με τους λίγους αυτόχθονες δημιούργησαν το σημερινό Μαρκόπουλο.
Το Μαρκόπουλο, μαζί με όλη την Αττική, θα πέσει στα χέρια των Τούρκων το 1456, ακολουθώντας τη τύχη της , στα 400 χρόνια του Τούρκικου ζυγού.
Στην επανάσταση του 1821 μετείχαν πάνω από 35 Μαρκοπουλιώτες (από τα μέχρι τώρα στοιχεία) που ανήκαν στις οικογένειες : Σουλιώτη, Γκλιάτη, Δημητρίου, Δράκου, Ηλία, Ηλιού, Κόλια, Λούη, Μερκούρη, Μπάρτζη, Ρόκα, Σιδέρη, Στουραίτη, Σωτήρη (Μερκούρη), Τσεβά, Βάθη, Μπότου, Μπούτζη, Ορφανού, Μπούκη, Νικολάκη, Σιδέρη, Πετούρη, Πίντζου, Βαρίκα, Λαζάρου και Τζανοπούλου (ιερέως).

Κυριολεκτικά χαμένη στο παρελθόν, βρίσκεται η δημιουργία μιας συνεταιριστικής κοινοπραξίας γεωργοκτηνοτροφικής μορφής, η διοίκηση της οποίας από το 1831 εμφανίζεται με το όνομα «Κοινοτική Επιτροπή» Μαρκοπούλου. Από το πληρεξούσιο της ίδρυσης του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού που θα γίνει πολύ αργότερα -το 1914- διαβάζουμε:
»Από αμνημονεύτων χρόνων υφίσταται μεταξύ των ιδιοκτητών και κατοίκων Μαρκοπούλου, Κοινοπραξία, ως προς την μίσθωσιν της χορτονομής των εις αυτούς, κατά κυριότητα και κατοχήν, ανηκόντων αγρών……..»

Με τα προεκτεθέντα σαν δεδομένα, βγαίνει το συμπέρασμα πως στο Μαρκόπουλο, οι πόλοι εξουσίας ήσαν ανέκαθεν δύο, συνυπάρχοντες και δρώντες παράλληλα και συμπληρωματικά:
α) Ο εκ της πολιτείας επιβαλλόμενος – αιρετός ή μη – εκάστοτε άρχοντας, (Δημογέροντας, Πρόκριτος, Δήμαρχος, Πρόεδρος Κοινότητος) και
β) Ο επικεφαλής της Κοινοτικής Επιτροπής της Συνιδιοκτησίας, ο οποίος και ασκούσε – μέχρι τη δεκαετία του ΄60 – ουσιαστικότερη εξουσία, λόγω και της οικονομικής ευρωστίας της εν λόγω Συνιδιοκτησίας.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι το πλείστον των έργων που έγιναν στο Μαρκόπουλο τους προηγούμενους δύο αιώνες οφείλονται στη χρηματοδότηση από εκείνη τη Συνιδιοκτησία, που από το 1914 με την εμπορική πλέον επωνυμία »ΜΑΡΚΟ» καθοδηγείτο από τον εμπνευσμένο συμπατριώτη μας δικηγόρο Δημοσθένη Σωτηρίου.

Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και μέχρι το τέλος της διοίκησης της πατρίδας μας από τον Ιωάννη Καποδίστρια, την εξουσία στο Μαρκόπουλο ασκούσε ο κατ΄ έτος εκλεγόμενος Δημογέροντας. Έχει ευτυχώς διασωθεί έγγραφο με το οποίο »οι κάτοικοι του χωριού άπαντες» εξέλεξαν έναν επιστάτη Δημογέροντα τον Αναστάς Αποστόλη (Σουλιώτη) για το έτος 1830.
Το 1835 το Μαρκόπουλο γίνεται Δήμος.

Με το διάταγμα της Βαυαρικής Αντιβασιλείας ιδρύεται ο Δήμος Αραφήνος με πρωτεύουσα το Μαρκόπουλο
(ΦΕΚ 17 της 11.11.1835).

Ήταν Δήμος Γ’ τάξεως με 1344 κατοίκους και περιελάμβανε τα χωριά Κουρσαλά (Κορωπί), Βάρη, Νέες Βραώνες, Παλαιές Βραώνες, Σπάτα , Μπάλα, Βρούβα, Βελανδίτσα, Πετρίτσα, Ραφήνα, Ντασύ, Βαθύ Πηγάδι.

Το 1840 βρίσκουμε το Μαρκόπουλο να ανήκει στο Δήμο Κεκρωπίας που προήλθε από τη συνένωση του Δήμου Αραφήνος με το Δήμο Μυρρινούντος (Λιόπεσι), ενώ δύο χρόνια αργότερα ο Δήμος Κεκρωπίας μετονομάσθηκε σε Δήμο Κρωπίας με έδρα το Κορωπί.

Το 1847 το Μαρκόπουλο γίνεται πρωτεύουσα του Δήμου Κρωπίας με Β. Δ. που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 34 του 1847, ενώ στο Δήμο αυτόν έχουν προσαρτηθεί και οι περιοχές: Δάγλα, Πόρτο – Ράφτη, Άγιος Σπυρίδωνας, Πρασάς, Κουρούνι, Ραφτοπούλα, Βραώνα, Αλυκός, Φλέβες, Πατρόκλου, Ασπρονήσια, Κοκκινονήσια, Πικέρμι.

Έτσι λοιπόν από το 1847 μέχρι την κατάργηση των Δήμων και την επανασύσταση των Κοινοτήτων που έγινε με τον Νόμο ΔΝΖ/1912 του Ελευθερίου Βενιζέλου, το 1914 πρωτεύουσα του Δήμου Κρωπίας ήταν το Μαρκόπουλο.

Μετά από επίπονη αρχειακή έρευνα ανακαλύψαμε ότι κατά την 80ετή περίοδο των Δήμων, δύο Μαρκοπουλιώτες – μέχρι στιγμής – διετέλεσαν Δήμαρχοι Κρωπίας. Ο πρώτος εξελέγη το 1846 και λεγόταν Μήτρου Σωτήρης και ο άλλος, δημαρχεύσας από το 1899 έως και το 1914, ονομαζόταν Δημήτριος Αναστ. Σωτηρίου.

Η προφορική παράδοση αναφέρει πως Δήμαρχος Κρωπίας διετέλεσε και ο Αναγνώστης Πέτρου, ο οποίος και διέθεσε – χάρισε το οικόπεδο επί του οποίου κτίστηκε το Δημαρχείο Κρωπίας στην πλατεία Μαρκοπούλου.
Κατά την περίοδο των Δήμων – 1835 έως 1914 – μπήκαν τα θεμέλια της εξέλιξης του Μαρκοπούλου από πρωτόγονο οικισμό σε σύγχρονο χωριό. Έτσι λοιπόν ανηγέρθη η μητρόπολη του Μαρκοπούλου, Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος με σχέδια Τσίλερ – Ραζή, το Δημαρχιακό μέγαρο, το Πρώτο Δημοτικό, με χορηγία Ανδρέα Συγγρού , ο Σιδηροδρομικός Σταθμός, συστήθηκε ακόμα η αγροφυλακή και η αστυνομία.

Το 1914 το Μαρκόπουλο έγινε Κοινότητα.
Η αλλαγή έγινε με το Β. Δ. 31.08.1912 ΦΕΚ Α262/1912 και περιέλαβε τους οικισμούς: Μαρκόπουλο, Δάγλα, Πόρτο – Ράφτη, Άγιο Σπυρίδωνα, Πρασά, Βραώνα, ενώ από το 1953 το Πόρτο Ράφτη μετονομάσθηκε σε Λιμένα Μεσογαίας.
Πρώτος Πρόεδρος της Κοινότητος Μαρκοπούλου εξελέγη στις 9 Φεβρουαρίου του 1914 ο Γεώργιος Σωτηρίου Νικολάου ο και «γραμματικός» αποκαλούμενος.Ακολούθησαν άλλοι δώδεκα, μέχρι το 1965, οπότε το Μαρκόπουλο ξανάγινε Δήμος.
Είναι οι εξής: Χρήστος Παπασωτηρίου- Παναγιώτης Ι. Κόλιας (Παναγούσης) – Ιωάννης Ευ. Σπυράκος – Αναστάσιος Αθ. Πετούρης – Ιωάννης Ιωαν. Δρίτσας – Θεόδωρος Σπ. Καλοφούτης- Αναστάσιος Γ. Σωτηρίου – Νικόλαος Γ. Μπούκης – Φώτιος Γ. Δρίτσας- Βασίλειος Χ. Σπυράκης – Χρήστος Σ. Αλλαγιάννης – Βασίλειος Σπ. Παπαγιαννάκος.

Kατά την περίοδο των Κοινοτήτων – 1914 έως 1965- εκπονήθηκε και εφαρμόσθηκε το σχέδιο πόλεως Μαρκοπούλου και τμήματος του Πόρτο – Ράφτη, χαράχθηκαν οι περιφερειακές οδοί Μαρκοπούλου κατασκευάσθηκε η οδός Μαρκοπούλου – Πόρτο – Ράφτη, κτίσθηκε το Δεύτερο Δημοτικό Σχολείο, «ήρθαν» το νερό και το ρεύμα, εγκαταστάθηκαν οι αλωνιστικές μηχανές, κατασκευάσθηκε το εργοστάσιο – οινοποιείο «ΜΑΡΚΟ»,περατώθηκε η αγιογράφηση του Αγ. Ιωάννου και μπήκαν οι βάσεις για την μετεξέλιξη του Μαρκοπούλου σε σύγχρονη πόλη.
Αξιοσημείωτο είναι ότι τα περισσότερα από τα προαναφερθέντα έργα έγιναν με χρηματοδότηση από την Συνιδιοκτησία «ΜΑΡΚΟ».

Τον Φεβρουάριο του 1965 το Μαρκόπουλο έγινε πάλι Δήμος, με το Β. Δ. 4398/30.10.1964, ΦΕΚ 185/1964, και με πρώτο Δήμαρχο τον μέχρι τότε Πρόεδρο της Κοινότητος Βασίλειο Σπ. Παπαγιαννάκο.
Ακολούθησαν άλλοι οκτώ μέχρι σήμερα: Νικόλαος Φωτ. Δρίτσας – Πέτρος Μιχ. Κώνστας- Ιωάννης Παπασωτηρίου – Γρηγόριος Λάσκαρης – Φίλιππος Ιωαν. Ανδρέου – Ιωάννης Γ. Μεθενίτης – Νικόλαος Δημ. Κατσίκης και Φώτιος Χρ. Μαγουλάς. (Σημερινός Δήμαρχος, είναι ο Σωτήρης Ι. Μεθενίτης).

Το Μαρκόπουλο με την υποδειγματική του ρυμοτομία , το Πνευματικό του Κέντρο, την Φιλαρμονική , την Χορωδία, την Δημοτική Βιβλιοθήκη, την Θεατρική Ομάδα, την θέληση των κατοίκων του για πρόοδο και εξέλιξη πορεύεται ήδη στον 21o αιώνα κάτω από οιωνούς πραγματικά άριστους.

Σταμάτης Μεθενίτης
(Πηγή: www.markopoulo.gr)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου